Dementie komt in veel verschillende soorten. Iedere vorm kan allerlei vervelende symptomen veroorzaken, zowel lichamelijk als fysiek. Het is voor de persoon met dementie dan belangrijk om op tijd de juiste behandeling te krijgen. Hoe herken je beginnende dementie in je eigen omgeving? En welke kenmerken horen bij iedere dementiesoort?
In het beginstadium zie je dat je naaste steeds vaker vergeetachtig is en er een lichte verandering in het gedrag optreedt. Het is in deze fase nog lastig te bepalen of het slechts gaat om ouderdomsklachten of wellicht dementie. Hoe lang deze fase duurt, hangt af van de vorm van dementie die je naaste heeft.
Beginnende dementie
Beginnende dementie is te herkennen aan verschillende symptomen. Tien veel voorkomende symptomen van beginnende dementie zijn: vergeetachtigheid, problemen met dagelijkse handelingen, vergissingen in tijd en plaats, het kwijtraken van spullen, een slecht beoordelingsvermogen, verandering in gedrag en karakter, terugtrekken uit sociale activiteiten, onrust en zichtproblemen. Dit zijn algemene symptomen, maar per dementievorm zijn er ook een aantal specifieke kenmerken te noemen.
We lichten een aantal veelvoorkomende vormen van dementie uit. Je leest hieronder de symptomen die horen bij beginnende Alzheimer, beginnende vasculaire dementie en beginnende frontotemporale dementie.
Beginnende Alzheimer
Het onthouden van nieuwe informatie is lastig voor iemand met de ziekte van Alzheimer. Ze ervaren bij beginnende dementie vaak moeite met het maken van plannen en informatie van langere tijd geleden kan vervagen. Recente gesprekken of gebeurtenissen worden vergeten en ze vallen vaker in herhaling.
Andere kenmerken in een gesprek zijn dat mensen met Alzheimer in het beginstadium vaak de draad van het verhaal verliezen, verward zijn en minder vloeiend spreken. Ook het beslissings- en begripsvermogen raakt aangetast. Mensen met de ziekte van Alzheimer vinden het lastig om beslissingen te nemen en begrijpen ideeën minder snel. Het kan zelfs zijn dat ze de interesse in andere mensen en activiteiten verliezen. Hoe snel de ziekte zich ontwikkelt, verschilt erg per persoon.
Beginnende vasculaire dementie
Vasculaire dementie wordt veroorzaakt door problemen in de doorbloeding van de hersenen. De symptomen van iemand met vasculaire dementie hangen af van het hersengebied dat beschadigd is geraakt. Er zijn dus veel verschillen tussen mensen met deze ziekte.
In de eerste fase heeft een persoon met vasculaire dementie weinig tot geen last van geheugenproblemen. Ook zijn er geen gedragsveranderingen. Wel vinden mensen het in het beginstadium van vasculaire dementie moeilijk om te plannen en overzicht te houden. Mensen denken, praten en handelen langzamer. Het kan bovendien lastig zijn om snel te schakelen tussen onderwerpen en bepaalde woorden. Concentreren en multitasken wordt vaak als moeilijk ervaren.
Naast deze geestelijke achteruitgang kan er ook lichamelijk een achteruitgang plaatsvinden. Het kan beginnen met wankeler of langzamer lopen en dit kan uitgroeien tot verlamming of gevoelsverlies.
Beginnende frontotemporale dementie
Bij deze vorm van dementie worden de voorste delen van de hersenen (frontaal- en slaapkwabben) aangetast. Het komt vaak voor bij mensen onder de 65 jaar. Ons gedrag, onze persoonlijkheid, emoties, taalvaardigheid en motoriek zitten daar. Deze worden aangetast, maar het geheugen is dus vaak nog goed.
Er zijn drie verschillende varianten van frontotemporale dementie (FTD). Hier horen allemaal andere symptomen bij. Bij de gedragsvariant kenmerkt het beginstadium zich door opmerkelijke, plotselinge veranderingen in het gedrag. Denk hierbij aan impulsief en roekeloos gedrag. Ook kan je naaste met frontotemporale dementie plotseling agressief worden en dwangmatig gedrag vertonen. Ook treedt er in sommige gevallen verandering in smaak op en leidt dit tot overeten.
Bij de taalvariant van FTD zie je in de beginnende fase vaak geen gedragsverandering, maar meer taal- en spraakproblemen. Het maken van goede zinnen wordt steeds lastiger en ook grammatica gaat niet zonder moeite. De woordenschat wordt steeds kleiner.
De laatste variant van frontotemporale dementie heeft invloed op de motoriek. Mensen die deze variant hebben, krijgen vaak moeite met bewegen. Denk hierbij aan trillingen en stijfheid. Hierdoor ontstaat ook het risico op vallen.
Zorg op maat
Het is belangrijk om scherp te zijn op de symptomen van beginnende dementie. Hoe sneller je deze ontdekt, hoe eerder er passende ouderenzorg voor jouw naaste gezocht kan worden. Een voorbeeld van gespecialiseerde dementiezorg is Martha Flora. Deze particuliere instelling focust zich op datgene wat mensen met dementie nodig hebben. Denk aan activiteiten op maat, extra zorg met hoge personeelsbezetting en oprechte aandacht.